Παρουσίαση Έργου και Προγραμματισμός Δράσεων (Ιούνιος 2024)
Ο Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ) “Πάρκο Αρχαίων Λατομείων Μαρμάρου Πάρου” ιδρύθηκε το 2022 με πρωτοβουλία έξι τοπικών συλλόγων, με στόχο την προώθηση και υποστήριξη της προστασίας των αρχαίων λατομείων μαρμάρου στο Μαράθι και τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου. Διοικείται από 7μελές διοικητικό συμβούλιο και συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Πάρου, με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Οι δραστηριότητες και τα σχέδιά της παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν στη Γενική Συνέλευσή της στις 8 Ιουνίου 2024 και συνοψίζονται παρακάτω.
Αναγνωρίζοντας ότι η σταθερότητα των υπόγειων στοών είναι υψίστης σημασίας, η ΑΜΚΕ πρότεινε και υποστήριξε μια τρισδιάστατη ψηφιακή έρευνα και γεωλογική διερεύνηση των στοών που πραγματοποιήθηκε από τον Τομέα Γεωτεχνικής Μηχανικής του ΕΜΠ με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Στη συνέχεια ανέθεσε ένα εξειδικευμένο συμβουλευτικό έργο σχετικά με τα μέτρα που απαιτούνται για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της προσβασιμότητας των λατομείων, το οποίο χρηματοδοτήθηκε μέσω επιχορήγησης από την πρωτοβουλία Cycladic Identity (“Κυκλαδική ταυτότητα”) του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Η βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών και η ευαισθητοποίηση σχετικά με την αρχαιολογική αξία και την πολιτιστική κληρονομιά των λατομείων είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική. Μια βασική βελτίωση ήταν ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση ενημερωτικών πινακίδων και πινακίδων κατεύθυνσης σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο, που υλοποιήθηκε από την ΑΜΚΕ με την οικονομική υποστήριξη πολλών τοπικών επιχειρήσεων, κατοίκων και φίλων της Πάρου. Η ΑΜΚΕ δημιούργησε επίσης αυτόν τον σημαντικό ιστότοπο – parianmarble.gr, διοργάνωσε εκδηλώσεις ενημέρωσης του κοινού και δωρεάν επισκέψεις στον αρχαιολογικό χώρο στο Μαράθι, καθώς και ομιλίες στα σχολεία του νησιού.
Η ιδιοκτησία του χώρου αποτελεί πρόκληση. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει διάφορες ιδιωτικές ιδιοκτησίες και η ΑΜΚΕ λαμβάνει μέτρα για να διευκολύνει τη μεταβίβαση σε δημόσια ιδιοκτησία δύο σημαντικών εκτάσεων, ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν βασικά έργα. Η πρώτη αφορά μια πρόσφατα υπογραφείσα προσωρινή συμφωνία για την αγορά της έκτασης που περιέχει τις εισόδους του λατομείου των Νυμφών. Η δεύτερη αφορά τη νομική υποστήριξη για τις προπαρασκευαστικές εργασίες σχετικά με τη δωρεά της έκτασης που περιέχει την είσοδο του σπήλαιου του Πανός στο Δήμο Πάρου από τον ιδιοκτήτη του.
Η εκπόνηση ενός Γενικού Σταρηγικού Σχεδίου (master plan) για την παροχή στρατηγικής καθοδήγησης για την ανάπτυξη του αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου αποτέλεσε εξαρχής προτεραιότητα του thw AMKE και απαιτεί την άμεση εμπλοκή πολλών υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Πάρου. Για να προχωρήσει σε αυτό το μέτωπο, η AMKE πραγματοποίησε προκαταρκτική έρευνα, συνέταξε τους όρους αναφοράς για το σχέδιο και υπέγραψε πρωτόκολλο συνεργασίας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Με το βλέμμα στο μέλλον, η ΑΜΚΕ συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στην προστασία του μνημείου, στην επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του χώρου και στην ανάπτυξη του γενικού στρατηγικού σχεδίου για το πάρκο. Θα αναζητήσει επίσης τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους για την υλοποίηση έργων επί τόπου, όπως: βελτιώσεις στις εισόδους των λατομείων των Νυμφών και του Πανός, βελτιώσεις στο δίκτυο πεζοδρόμων και ένα προσωρινό κέντρο επισκεπτών (περίπτερο πληροφοριών).
Παράλληλα, θα υποστηρίξει: την ενόργανη παρακολούθηση των τμημάτων υψηλού κινδύνου στις στοές, τις εφαρμοσμένες μελέτες για τη βελτίωση της ευστάθειας τμημάτων των υπόγειων στοών και των βαρουλκοστασίων (κτήρια του 19ου αι.) κοντά στο λατομείο των Νυμφών που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν, τη διαχείριση της κοίτης του ιστορικού ποταμού Σκαρπαθιώτη που διασχίζει την περιοχή, την έρευνα για τον εντοπισμό άλλων υπόγειων λατομείων εντός της περιοχής, καθώς και τη ψηφιακή ανάδειξη των αρχαίων λατομείων (επισκέψεις εικονικής πραγματικότητας, αρχαίες μέθοδοι εξόρυξης μαρμάρου κ.λπ.).
