Ένα μακροπρόθεσμο όραμα για τα αρχαία λατομεία με ρεαλισμό
Η εναρκτήρια εκδήλωση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Πάρκο Αρχαίων Λατομείων Μαρμάρου Πάρου» έγινε στις 12 Ιουλίου 2022. Η ΑΜΚΕ ιδρύθηκε με σκοπό την προώθηση και υποστήριξη της προστασίας των αρχαίων λατομείων μαρμάρου και τη δημιουργία αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου στο Μαράθι. Έξι τοπικοί σύλλογοι πρωτοστάτησαν σ’ αυτή την πρωτοβουλία. Η οργάνωση ενεργεί σε στενή συνεννόηση μαζί τους καθώς και με τις αρμόδιες δημόσιες αρχές, ιδίως το Υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Πάρου.
Η ΑΜΚΕ καθοδηγείται από τη φιλοδοξία να ξεπεράσει την πολυετή παραμέληση αυτού του μοναδικού μνημείου των αρχαίων λατομείων και έχει ένα μακροπρόθεσμο όραμα να επιτύχει την αναγνώρισή του ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Δεν επικεντρώνεται στο να εκφράζει απόψεις αλλά είναι προσανατολισμένη σε υλοποιήσιμες δράσεις αναγνωρίζοντας ότι θα χρειαστεί να γίνουν πολλά, συχνά μικρά, βήματα από διάφορους δημόσιους και άλλους φορείς και άτομα για να επιτευχθεί σταδιακά ο στόχος της διαφύλαξης του μέλλοντος των αρχαίων υπόγειων λατομείων και της προβολής τους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από την εναρκτήρια εκδήλωση του Ιουλίου, ξεκινήσαμε τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας που συγκεντρώνει εκτενείς πληροφορίες και γνώσεις για την προστασία και την ανάδειξη των αρχαίων λατομείων και προχωρά, πιό αργά απ’ όσο ελπίζαμε, η βελτίωση της σήμανσης του αρχαιολογικού χώρου στο Μαράθι.
Κορυφαίες προτεραιότητες
1- Η ευστάθεια των υπογείων στοών
Αυτό είναι θέμα υψίστης σημασίας, ειδικά στην περίπτωση του λατομείου των Νυμφών, σε ορισμένα τμήματα του οποίου έχουν εντοπιστεί γεωτεχνικές αστοχίες που εγείρουν ανησυχίες για την ευστάθεια των στοών και την ασφάλεια των επισκεπτών.
Το θέμα είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και χαιρόμαστε που ξεκίνησαν οι απαραίτητες ενέργειες μετά από μακρά περίοδο προπαρασκευαστικών εργασιών από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και εμάς τους ίδιους. Η πρώτη φάση περιλαμβάνει τρισδιάστατη ψηφιακή τοπογραφική αποτύπωση και γεωλογική έρευνα των υπογείων στοών από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και βρίσκεται σε εξέλιξη με την πρακτική μας υποστήριξη.
Παράλληλα, προετοιμάζουμε τη δεύτερης φάση, συμπεριλαμβανομένης της συγκέντρωσης των απαραίτητων οικονομικών πόρων. Αυτό είναι ένα κρίσιμο βήμα, καθώς θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση της σταθερότητας και θα προσδιορίζει την πιθανώς αναγκαία υποστύλωση τμημάτων των στοών ή άλλα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα. Και οι δύο φάσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2022.
Φωτογραφίες από τις εργασίες πεδίου στα αρχαία λατομεία της ομάδας του καθηγητή Β. Μαρίνου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
2- Το θέμα της ιδιοκτησίας
Τα υπόγεια λατομεία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο αλλά η επιφανειακή έκταση του αρχαιολογικού χώρου είναι ιδιοκτησία διαφόρων ιδιωτών. Η απαλλοτρίωση των κυριότερων γεωτεμαχίων από το Υπουργείο προχωρά με πολύ αργό ρυθμό.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το θέμα της ιδιοκτησίας έλαβε μεγάλη δημοσιότητα λόγω της πρότασης της εταιρείας που εκμεταλλεύεται τα γειτονικά σύγχρονα λατομεία να αγοράσει το γεωτεμάχιο που περιλαμβάνει την είσοδο του λατομείου των Νυμφών. Αυτό αποδείχθηκε αμφιλεγόμενο καθώς πολλά παριανά σωματεία επισήμαναν πιθανή σύγκρουση συμφερόντων στην παρέμβαση αυτής της εταιρείας, δεδομένου ότι η λειτουργία της ενέχει δυνητικά κινδύνους για την ευστάθεια των υπογείων στοών. Τον Αύγουστο, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να επιδιώξει τη μακροχρόνια μίσθωση της έκτασης ως την πιο πρόσφορη λύση.
Η ΑΜΚΕ βρίσκεται σε επαφή με όλες τις πλευρές – Υπουργείο, Δήμο και ιδιώτες – για να παράσχει πρακτική υποστήριξη, μεταξύ άλλων μέσω νομικών συμβουλών και συγκέντρωσης οικονομικών πόρων, για να βγούμε από το αδιέξοδο και να περάσει η έκταση σε δημόσιο φορέα το συντομότερο δυνατό.
3- Το γενικό σχέδιο
Υπάρχει σαφής ανάγκη για ένα στρατηγικό πλαίσιο για τη δημιουργία του αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο στο Μαράθι. Έχουμε προτείνει να βασιστούμε σε προηγούμενες μελέτες, επεκτείνοντας και προσαρμόζοντάς τες ώστε τα υπόγεια λατομεία να είναι το επίκεντρο του πάρκου και προβλέπουμε μια συμμετοχική διαδικασία και εκτεταμένη δημόσια διαβούλευση.
Το Γενικό Στρατηγικό Σχέδιο (master plan) θα καθορίσει τις χρήσεις γης και κτιρίων, το σύστημα κυκλοφορίας για πεζούς και οχήματα και θα προτείνει κατάλληλες δραστηριότητες για το πάρκο καθώς και ψηφιακές λύσεις. Επίσης, θα καθορίσει τις προδιαγραφές των υποέργων που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία του πάρκου. Η υλοποίηση του σχεδίου όπως το άνοιγμα τμημάτων υπόγειων στοών στους επισκέπτες, η δημιουργία κέντρου επισκεπτών κ.λπ. θα συμβαδίσει με την απόκτηση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή νομής επί των διαφόρων εκτάσεων και κτιρίων του αρχαιολογικού χώρου και την εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης.
Έχουν γίνει οι προπαρασκευαστικές ενέργειες και προχωράμε για την εξασφάλιση της σύμφωνης γνώμης του Υπουργείου Πολιτισμού και για να ολοκληρώσουμε την απαιτούμενη χρηματοδότηση από δωρητές, ελπίζοντας να ξεκινήσει η εκπόνηση του Γενικού Στρατηγικού Σχεδίου πριν από το τέλος του 2022.
Πως μπορείτε να βοηθήσετε;
Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι να βοηθήσουν στο έργο της προστασίας και ανάδειξης των αρχαίων λατομείων με τον ενθουσιασμό, τις γνώσεις ή την οικονομική τους υποστήριξη.
Εθελοντική βοήθεια
Μπορείτε να γίνετε «Φίλος/η» ή «Τακτικό Μέλος» της ΑΜΚΕ.
Τα τακτικά μέλη μπορεί να έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες.
Αυτή τη στιγμή αναζητούμε:
- έναν «Οργανωτή σχολικού προγράμματος»
- «Οργανωτές επισκέψεων» στο χώρο των λατομείων.
Οικονομική βοήθεια
Ως μη κερδοσκοπική οργάνωση βασιζόμαστε στις οικονομικές εισφορές των μελών και των φίλων της ΑΜΚΕ για την κάλυψη των εξόδων των δραστηριοτήτων της ΑΜΚΕ, όπως τα έξοδα μετακίνησης ειδικών εμπειρογνωμόνων, μικρές βελτιώσεις στο χώρο των λατομείων για τους επισκέπτες και την περαιτέρω ανάπτυξη του ιστοτόπου μας ως αποθήκης γνώσης για τα αρχαία λατομεία. Οι εισφορές μπορούν να γίνουν απευθείας στον τραπεζικό μας λογαριασμό – βλ. ΕΔΩ.
Πιο σημαντικά ποσά απαιτούνται για την υλοποίηση δράσεων σχετικά με την ευστάθεια και σταθερότητα των υπογείων στοών, την ιδιοκτησία της γης και το στρατηγικό σχέδιο για το αρχαιολογικό και πολιτιστικό πάρκο. Έχουμε ετοιμάσει προδιαγραφές και προϋπολογισμούς για αυτές τις δράσεις. Όλοι όσοι θα ήθελαν να συζητήσουν τη δυνατότητα μιας δωρεάς είναι ευπρόσδεκτοι να έρθουν σε επαφή με ένα από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΑΜΚΕ
Επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων λατομείων στο Μαράθι
Η επόμενη επίσκεψη έχει προγραμματιστεί για το Σάββατο 26 Νοεμβρίου στις 14:30 και συνδιοργανώνεται με τους Φίλους της Πάρου & Αντιπάρου.
Η επόμενη εκδήλωσή για τα Αρχαία Λατομεία – 27 Νοεμβρίου 2022 (προσωρινή ημερομηνία)
Η επόμενη εκδήλωση μας προγραμματίζεται για την Κυριακή 27 Νοεμβρίου στις 19:00 στην Παροικιά, για να ενημερώσουμε και να συζητήσουμε με τους τοπικούς φορείς και τον λαό της Πάρου τις προσπάθειες για την προστασία των αρχαίων λατομείων και τη δημιουργία αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου στο Μαράθι. Σκοπεύουμε να συμπεριλάβουμε ενημέρωση για την πρόοδο της γεωλογικής έρευνας από τον καθηγητή Βασίλη Μαρίνο και να ανταλλάξουμε ιδέες για το γενικό στρατηγικό σχέδιο του αρχαιολογικού και πολιτιστικού πάρκου πριν από την έναρξη της εκπόνησης του.
Τελικές πληροφορίες για το χρόνο και το πρόγραμμα της εκδήλωσης θα ανακοινωθούν στις αρχές Νοεμβρίου μέσω e-mail (εγγραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο) και στην ενότητα ΝΕΑ του ιστότοπου.
