Γνώρισα κι αγάπησα την Πάρο μέσα από τον Σκόπα
Συνέντευξη της Δώρας Κατσονοπούλου από την Αυγή Καλογιάννη, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό PAROLA
H αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνοπούλου γνώρισε κι αγάπησε την Πάρο μέσα από τον Σκόπα. Ως πρόεδρος του ΙΑΠΚ έχει καταφέρει κάτι πολύ σημαντικό: να συγκεντρώνει εδώ σχεδόν κάθε χρόνο για λίγες μέρες, σπουδαίους αρχαιολόγους και άλλους επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα πρακτικά αυτών των Διεθνών Συνεδρίων -άρτια επιμελημένες εκδόσεις- αποτελούν μια σπουδαία πνευματική παρακαταθήκη, μια ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών για τους μελετητές της ιστορίας του νησιού.
Κυρία Κατσωνοπούλου, πώς γεννήθηκε το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων;
Το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων (ΙΑΠΚ) ιδρύθηκε στην Πάρο το 1998. Θα σας αποκαλύψω όμως ότι η ιδέα γεννήθηκε τουλάχιστον μια δεκαετία νωρίτερα, χάρη στην ιδιαίτερη ενασχόλησή μου με το έργο και την προσωπικότητα ενός μεγάλου της αρχαίας Πάρου, του κλασικού γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα, όταν βρισκόμουν στο Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ για διδακτορικές σπουδές στην Αρχαιολογία. Ο Σκόπας ήταν η αρχική αιτία του ξεχωριστού ενδιαφέροντός μου για το νησί και την αρχαία του κληρονομιά, η ανάδειξη, προστασία και προβολή της οποίας αποτελεί και τον πυρήνα του έργου του ΙΑΠΚ. Στη δημιουργία του Ινστιτούτου συνετέλεσε η πρόθυμη συμμετοχή συναδέλφων και πανεπιστημιακών με έργο και ενδιαφέρον για την Πάρο αλλά και Παριανών με αγάπη και προσήλωση στην ιστορία και το πολιτιστικό παρελθόν του νησιού.
Ποια τα πεπραγμένα σας και ποια τα μελλοντικά σχέδιά σας;
Κορυφαίο έργο μας στο πλαίσιο της διεθνούς προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πάρου αποτελεί η οργάνωση και πραγματοποίηση Διεθνών Συνεδρίων υπό την ονομασία Paros. Μέχρι σήμερα έχουμε πραγματοποιήσει πέντε Διεθνή Συνέδρια, αφιερωμένα σε ιδιαιτέρως σημαντικά πολιτιστικά θέματα της Πάρου: το Α’ στην Παρία Λίθο, το διασημότερο μάρμαρο της αρχαιότητας, το Β’ και το Γ’ σε δύο μεγάλες προσωπικότητες της αρχαίας Πάρου, τον ποιητή Αρχίλοχο και τον γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα, το Δ’ στις τρεις κύριες αποικίες που η Πάρος ίδρυσε στον αρχαίο κόσμο, και το Ε’ στην κεραμική δημιουργία της Πάρου και των Κυκλάδων από τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. Έχουμε ήδη εκδώσει τους τόμους Πρακτικών των τριών Συνεδρίων, ενώ ο τόμος του Δ΄ θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα. Ταυτόχρονα, προετοιμάζεται και ο τόμος του Ε’ Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε μόλις το 2017. Οι επιστημονικές αυτές εκδόσεις αποτελούν αναμφίβολα έργο-σταθμό για την αρχαιολογία και τον πολιτισμό της Πάρου, με διαστάσεις πρεσβευτή της διάδοσης και ανάδειξης του πολιτισμού της διεθνώς. Στα σχέδια για το άμεσο μέλλον, περιλαμβάνεται ασφαλώς το επόμενο ΣΤ’ Διεθνές Συνέδριο που θα έχει ως θέμα την διαχρονική Πάρο από την αρχαιότητα μέχρι τον 16ο αιώνα μ.Χ. και θα πραγματοποιηθεί το 2019.
Παράλληλα, στο πρόγραμμα δράσεων εντάσσονται επίσης σειρά επιστημονικών διαλέξεων, βιβλιοπαρουσιάσεις και εκθέσεις. Στόχος μας άμεσος είναι και η οργάνωση πολιτιστικών ταξιδιών στις περιοχές με τις οποίες η Πάρος συνδέεται από την αρχαιότητα, ως μητρόπολη αποικιών αλλά και ως καλλιτεχνικό κέντρο μεγάλης εμβέλειας.
Ποια πιστεύετε ότι ήταν η θέση και η σημασία της Πάρου στην ιστορία των Κυκλάδων;
Θα έλεγα σπουδαία, ίσως περισσότερο από όσο έχουμε μέχρι σήμερα αντιληφθεί. Η ανεύρεση για παράδειγμα πρόσφατα, σε σημαντική αρχαιολογική θέση της Νότιας Ιταλίας, κεραμικής που καταδεικνύει την παρουσία και δημιουργία εκεί αγγειοπλαστών και αγγειογράφων από την αρχαϊκή Πάρο, μαρτυρεί το εύρος των σχέσεων που είχε αναπτύξει η Πάρος από νωρίς σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνη αυτή, αν και όχι νησί με το μεγαλύτερο μέγεθος στις Κυκλάδες, ίδρυσε αποικίες σε σημαντικούς εμπορικούς δρόμους της Ανατολής αλλά και της Δύσης, το Πάριον στην Προποντίδα, τη Θάσο στο Βόρειο Αιγαίο και τη Φάρο στις ακτές της Αδριατικής. Η αναφορά της μάλιστα σε επιγραφή του 5ου αι. μ.Χ. ως ‘λαμπροτάτη των Παρίων πόλις’ δείχνει την ισχύ και φήμη που διατηρούσε ακόμη στην ύστερη αρχαιότητα, όταν γενικότερα το Αιγαίο δεν βρισκόταν πλέον σε ακμή.
Καλοκαίρι 2018
