Είσοδος λατομείου στην Πάρο
Έκδοση: CHOISEUL-GOUFFIER, Gabriel Florent Auguste de.
Voyage pittoresque de la Grèce, Παρίσι, J.-J. Blaise, M.DCC.LXXXII [=1782].
Συλλογή: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
Τα Λατομεία Μαραθιού
Στην περιοχή του Μαραθίου αναπτύχθηκε στην αρχαιότητα (κυρίως από τον 7ο αι. π.Χ. και μετά) ένα εκτεταμένο σύμπλεγμα λατομείων επιφανειακής και υπόγειας εξόρυξης του περίφημου παριανού μαρμάρου, της λεγόμενης Παρίας Λίθου. Σήμερα είναι γνωστό ότι η λατομία εκτεινόταν σε μια ευρεία ζώνη που περιελάμβανε, πέραν των πιο γνωστών στοών των Νυμφών και του Πανός, την υπόγεια εξόρυξη στις Σπηλιές, όπως και την επιφανειακή εκμετάλλευση στο λόφο των Λάκκων και τα Θαψανά.
Η συγκεκριμένη δραστηριότητα είχε μεγάλη οικονομική, κοινωνική αλλά και πολιτισμική σημασία για την Πάρο, η οποία εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά κέντρα της αρχαιότητας, η οποία εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά κέντρα της αρχαιότητας, καθώς αυτό το εξαιρετικής ποιότητας μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην αρχιτεκτονική και τη γλυπτική και με αυτό κατασκευάστηκαν μοναδικά αριστουργήματα της τέχνης.
Κατά τον 19ο αιώναεπιχειρήθηκε η επανεκμετάλλευση των λατομείων από την Βελγική Εταιρεία και την Ελληνική Εταιρεία Μαρμάρων Πάρου, η οποία τελικά ματαιώθηκε. Ωστόσο, οι εργασίες απομάκρυνσης τεράστιων ποσοτήτων λατύπης από το εσωτερικό του λατομείου Νυμφών έδωσαν πρόσβαση στα βαθύτερα τμήματά του με αποτέλεσμα να γίνει αντιληπτή η δομή του κατά τρόπο που δεν ήταν δυνατός ούτε κατά την περίοδο λειτουργίας του στην αρχαιότητα.
Τον 19ο αιώνα κατασκευάστηκαν επίσης αρκετά κτήρια για την εξυπηρέτηση διαφόρων λειτουργιών που εντάσσονταν στο σχέδιο της επανεκμετάλλευσης, τα οποία διατηρούνται στο χώρο σε περισσότερο ή λιγότερο καλή κατάσταση. Χαρακτηριστικά είναι τα δύο βαρουλκοστάσια στις εξόδους του λατομείου των Νυμφών (κτήριο με ειδικό μηχανισμό για την ανέλκυση των μαρμάρων), το κοπτήριο, το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρούμενο συγκρότημα, τα κτήρια στέγασης των εργατών κ.α.
Η περιοχή των αρχαίων λατομείων είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος από το 1974, ενώ το 2000 έγινε συμπλήρωση της κήρυξης και ακριβέστερη οριοθέτησή της. Η περιοχή των λατομείων μαρμάρου του 19ου αιώνα και των σχετικών εγκαταστάσεων χαρακτηρίστηκε το 2018 και ως «ιστορικός τόπος».
Ένα βίντεο που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της διερευνητικής επίσκεψης της Ομάδας Ευφυούς Αλληλεπίδρασης, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
